Pétanque

Als in Nederland over jeu de boules wordt gesproken wordt meestal het spel pétanque bedoeld. Jeu de boules is de Franse verzamelnaam voor aan elkaar verwante balspelen, die met metalen ballen worden gespeeld. Pétanque, de Provençaalse variant van jeu de boules, is mondiaal en nationaal verreweg de meest voorkomende spelvariant.
Bij pétanque is het de bedoeling om de metalen ballen zo dicht mogelijk bij een klein houten balletje (het butje) te werpen. De afstand van de werpcirkel tot het butje kan variëren van 6 tot 10 meter. Het spel kan op elke ondergrond worden gespeeld, maar vaak wordt er gekozen voor een ondergrond van zand of (grof) grind.

Soorten teams

Petanque is de meest verspreide variant van het bekende Franse balspel Jeu de boules. Petanque staat voor een uitdagende wedstrijdsport, waarbij vaardigheid (techniek), tactiek, concentratie en teamgeest centraal staan. Spelvormen Petanque wordt in diverse teamsamenstellingen beoefend:

• Triplet:2 teams van elk 3 personen spelen tegen elkaar, met 2 boules per speler
• Doublet:2 teams van elk 2 personen spelen tegen elkaar, met 3 boules per speler
• Tête à tête:2 spelers spelen tegen elkaar, met 3 boules per speler

Triplette is de meest voorkomende vorm. In deze vorm worden alle officiële wedstrijden zoals competities, interlands en wereldkampioenschappen gespeeld. Voor de andere vormen worden aparte nationale kampioenschappen georganiseerd.
Voor het spelen van officiële wedstrijden moet het materiaal voldoen aan de regels van de Nederlandse Jeu de Boules Bond.

Boules

Goedgekeurde boules zijn gemakkelijk te herkennen. In de boules zijn ten minste 3 gegevens gegraveerd: het gewicht in grammen, een serienummer, de naam van de fabrikant. Daarnaast staan er ook wel gegevens over de hardheid van de boules. Een set boules bestaat uit drie identieke boules.

• Boules zijn van metaal en hebben een diameter tussen 70,5 en 80 mm.
• Boules hebben een gewicht tussen 650 en 800 gram
• Boules kunnen glad zijn of voorzien van strepen, cirkels en patronen

Vanaf ongeveer € 85,- is al een nieuwe set goedgekeurde boules te krijgen.

Campingboules

Korte spelregels

1. De Toss bepaalt welk team begint.
2. Elk Team krijgt 6 boules (2 of 3 boules per speler).
3. Het team dat de toss wint, bepaalt de plek van “werpcirkel” en gooit het “but” vanuit de werpcirkel tussen de 6 en de 10 meter op minstens 1 meter van een obstakel.
4. Het team (Team A) dat het “but” heeft gegooid, gooit ook de eerste boule. Het is de bedoeling om de boule zo dicht mogelijk bij het but te leggen
5. De eerst volgende boule wordt gegooid door de tegenpartij (Team B). Team B probeert haar eerste boules dichter bij het “but” te plaatsen. Het is toegestaan de boule van de tegenstander (Team A) of het “but” weg te stoten.
6. Zolang de positie van de boule van Team B ten op zichte van de boule van Team A niet verbetert, blijft Team B aan beurt. Als Team B een betere boule gooit, gaat de beurt over naar de andere partij (Team A).
7. Iedere boule die dichter bij het “but” ligt dan de boule van de tegenstander levert één punt op. Alleen de winnaar krijgt punten (zie voorbeeld).
8. Als een Team geen boules meer heeft, kan de tegenpartij proberen nog meer boules beter te plaatsen.
9. Als alle boules gespeeld zijn, krijgt het winnende team net zoveel punten als het aantal boules dat beter ligt dan de beste boule van de tegenpartij.
10. Het team die de voorgaande werpronde heeft gewonnen, begint de volgende werpronde en gooit het “but”

Het team dat als eerste 13 punten heeft gemaakt, is winnaar.

Links heeft Team A 2 punten
Rechts heeft Team B 1 punt

Vasthouden van de boule

De vingers liggen naast elkaar, de duim wordt nauwelijks gebruikt om de boule vast te houden.
Bij het werpen ligt de hand op de boule. Als de bal wordt losgelaten gaat de hand helemaal open.

Leren boulen

Net zoals bij andere sporten is het verstandig om eerst wat lessen te nemen bij de vereniging. Het is belangrijk om pétanque op de juiste wijze te leren spelen. Bij lessen wordt aandacht besteed aan de juiste manier van staan, het vasthouden van de boule, het zwaaien van de arm, het op het juiste moment loslaten, enz. Een onjuiste manier van gooien is vaak lastig, of zelfs helemaal niet, af te leren en staat de ontwikkeling van de techniek in de weg.

Er kan zowel staand als gehurkt worden gespeeld.

Een speler zal voor elke worp moeten beslissen met welke worp het beste resultaat behaald kan worden. De keuze zal bepaald worden door de afstand, soort terrein, vaardigheid, spelsituatie e.d. Belangrijk is om bij het werpen de zwaai te gebruiken om de boule vaart te geven en zo min mogelijk spierkracht te gebruiken.

Er zijn een paar basisworpen:

	Rollend spelen De boule legt het grootste gedeelte van de afstand over de grond af
	Demi-portee (half-hoge boule) De boule legt ongeveer de halve afstand door de lucht af.
	Portée (hoge boogbal) De boule legt vrijwel de gehele afstand door de lucht af en rolt nauwelijks door
	Carreau Een andere boule wordt weggeschoten (getireerd) De eigen bal blijft op de plaats van de weggeschten boule liggen.

Geschiedenis

Petanque is een typisch balspel dat in zijn vroegste vorm reeds bij de oude Grieken gespeeld werd. Daar werd het echter nog beoefend als een krachtspel. De Romeinen hebben er later meer een behendigheidsspel van gemaakt ongeveer in de vorm zoals we het nu nog kennen. Ook in de middeleeuwen bleven pétanque en andere balspelen erg populair, maar daarna verslapte de interesse ervoor met uitzondering van bepaalde streken zoals de Franse Provence.

Petanque is de Provençaalse variant van jeu de boules, hoewel beide termen vaak als synoniemen worden gebruikt. Jeu de boules omvat alle spellen die met metalen ballen worden gespeeld. Voor petanque is weinig of geen uitrusting en infrastructuur nodig; het is eenvoudig van opzet, en de nadruk ligt op behendigheid in plaats van op fysieke kracht.

Het woord Petanque is afgeleid van het Franse “Pieds-tanques’’ dat “voeten naast elkaar” betekent.

Het verhaal wil dat een voormalige kampioen van de jeu de boulessport, Jules-le-Noir, begin 1900 te kampen kreeg met lichamelijke beperkingen. Hierdoor kon hij zijn geliefde sport niet meer uitoefenen. Zittend op een stoel ging hij de boules vlak voor zich uit gooien. Hij voegde er een doel bij, het but. Samen met een vriend ontwikkelde hij de spelregels en La Pétanque was geboren, zo rond 1910.
Jules-le-Noir woonde in de buurt van Marseille en nog altijd is deze omgeving het Mekka van de jeu de boules sport. Ook de oude manier van boulen “á la lonque’’ is nog steeds een officiële spelvorm van jeu de boules, echter op veel kleinere schaal.